Asbestkanker wordt ook wel mesothelioom genoemd en het is een kwaadaardige tumor in de sereuze vliezen zoals het borstvlies, buikvlies, hartzakje of het teelbalvlies. Asbestkanker wordt veroorzaakt door langdurige blootstelling aan asbest. De kanker ontstaat in de mesotheel, de cellen die de sereuze vliezen bedekken. Uit onderzoek is gebleken dat deze kankersoort vooral terug te vinden is in Zeeland, wat raar is aangezien je dit merendeels verwacht in zware industriële gebieden zoals sommige delen van Groningen. Hoe dit verschijnsel verklaard kan worden, zal dit artikel aan de orde brengen.
Inhoudsopgave
Oorzaken asbestkanker en symptomen
Asbestkanker wordt veroorzaakt door het langdurig inademen van losse asbest vezels. Asbest is namelijk een natuurlijk mineraal dat is opgebouwd uit flinterdunne vezels, die bij inademing in je longen achter blijven. Vanuit het longweefsel verplaatsen de vezels zich naar het borstvlies en andere vliezen en richten hier hun schade aan. Het is dus niet een erfelijke vorm van kanker. De mesothelioom ontstaat meestal pas twintig á zestig jaar na blootstelling aan asbest. De grootste groep patiënten kreeg na dertig á veertig jaar de eerste klachten.
Hoe herken je de ziekte?
De bekende symptomen van asbestkanker zijn:
- Pijn in je borstkas
- Kortademigheid
- Veel hoesten
- Moeite met bewegen van de borstkas
- Een zwelling op je borstkas
- Moeite met slikken
Genezing of langdurige overleving is bij deze vorm van kanker nog niet goed mogelijk. Klachten kunnen alleen afgeremd en verminderd worden, waardoor de kwaliteit van het leven nog aangenaam blijft.
Asbestkanker in Zeeland
In de provincie Zeeland lijden veel mensen aan asbestkanker. Dit is gebleken uit onderzoek van het Instituut Asbestslachtoffers. Het aantal inwoners in Zeeland dat een schadevergoeding geclaimd heeft, is twee keer zo hoog dan in andere provincies van Nederland. De claimers van schade beweren dat ze door hun werk de asbestkanker hebben opgelopen. Vooral op Walcheren vind je veel asbestslachtoffers terug. Het Instituut Asbestslachtoffers is van mening dat dit een duidelijk gevolg is van de enorme scheepsbouw, die in Zeeland heeft plaatsgevonden. Van alle slachtoffers uit de scheepsbouw die zich melden bij het Instituut komt zeker tien procent uit Zeeland.
Asbest in scheepsbouw
In de scheepsbouw is best wel wat asbesthoudend materiaal gebruikt. Zo lang asbest zich bevindt in een materiaal en het zich in hechtgebonden staat bevindt, is asbest niet schadelijk voor de gezondheid. Wanneer dit asbesthoudend materiaal door de tand des tijds verweerd raakt of het wordt gesloopt, komen die schadelijke vezels weer vrij en kunnen ze ingeademd worden. Sinds 1 juli 2002 is het pas in de wet opgenomen dat het gebruik van asbest in de scheepsbouw verboden moet worden. Alleen in systemen met hoge temperaturen en drukken, zoals in de wetgeving gespecificeerd is, wordt het nog toegestaan. Vanaf 2011 is het gebruik van asbest in schepen helemaal verboden.
Gunstige eigenschappen asbest voor de scheepsbouw
Het is niet verwonderlijk dat asbest veel in de scheepsbouw als bouwmateriaal gebruikt werd. Het is een stevig en slijtvast materiaal. Asbest is goed bestand tegen vocht, maar werkt ook brandwerend, omdat het bestand is tegen zeer hoge temperaturen. Bovendien was de stof goedkoop en aangezien het in flinke mate aangeschaft moest worden, was dit voor de scheepsbouwers een cruciaal punt.
Asbest anno 2021 in schepen
Oude schepen bevatten nog steeds veel asbest. De nieuwe schepen wat minder, maar hier kan ook asbest in voorkomen, doordat bijvoorbeeld na de bouw reserveonderdelen in andere landen in zijn gebouwd. Asbest vind je aan boord in meerdere elementen van het schip: isolatie van leidingen, afdichtkoorden, pakkingen en spuitasbest. Om de risico’s op asbestkanker te vermijden, worden medewerkers op een schip of die onderhoud plegen aan een schip opgeleid om asbest te herkennen.
Asbestschepen in Nederland
Uit onderzoek van Maritec, een maritiem testbedrijf, is gebleken dat anno 2021 er nog steeds maar liefst 65 procent van alle Nederlandse schepen systemen aan boord hebben die asbest bevatten. Zelfs op nieuwbouwschepen van na 2002 zit in de helft van de gevallen asbest ergens in het schip verwerkt. Dit wordt niet door de scheepsbouwers stiekem verwerkt, maar asbest komt meestal na de bouw pas aan boord bij onderdelen die tijdens reparaties in het schip belanden. In veel geval betreft dit pakkingen uit landen, waar de asbestregels nog niet zo streng zijn. Wanneer scheepseigenaren betrapt worden op asbesthoudend materiaal, kunnen zij beboet worden en er kunnen zelfs scheepsopleggingen plaatsvinden. Tevens moet het materiaal direct verwijderd worden. De onwetendheid van de schippers dat ze werken op een schip met asbest, leidt er echter toe dat veel werknemers hierdoor asbestkanker en longaandoeningen oplopen zonder dat ze hier weet van hebben.
